Odszkodowania dla internowanych za stan wojenny: co warto wiedzieć?

Internowanie w stanie wojennym to trudne wspomnienie dla wielu ówczesnych działaczy opozycji. Stan wojenny rozpoczął się w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku, kiedy to władzę w Polsce przejęła junta wojskowa pod przywództwem Wojciecha Jaruzelskiego. Jedną z jego konsekwencji były internowania. Odszkodowania dla internowanych? Co o tym wiemy?

Dziś osoby internowane mają prawo uzyskać odszkodowanie za pozbawienie wolności w stanie wojennym. Represje, których doświadczyły, obejmowały pozbawienie wolności bez jakiejkolwiek możliwości odwołania i bez określenia czasu jej trwania. Dlatego według Ustawy lutowej z 1991 roku, mogą uzyskać odszkodowanie bądź zadośćuczynienie za doznane krzywdy.

Internowani w stanie wojennym – nie tylko znane osobistości

Represje stanu wojennego wiązały się głównie z internowaniem. Było to przymusowe osadzenie w ośrodkach odosobnienia osób, które zostały uznane za niebezpieczne (głównie z przyczyn politycznych). Jednak ich prawdziwą podstawą były dane zgromadzone przez Służbę Bezpieczeństwa. Zebrane przez SB informacje dotyczyły konkretnych czynów działaczy niepodległościowych, które stały w sprzeczności z polityką ówczesnej władzy.

Akcja internowania w czasie stanu wojennego otrzymała kryptonim Jodła. Jej celem było zatrzymanie i umieszczenie w więzieniach i aresztach starannie wytypowanych opozycjonistów. W dekrecie wprowadzającym stan wojenny, znalazły się więc zapisy, które dawały dużą dowolność w uzasadnianiu internowania. W przyczynach aresztowania jednej z osób wpisano na przykład, że jest „zbyt religijna”.

Gdzie przetrzymywano internowanych?

W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 do mieszkań osób wyznaczonych do internowania w stanie wojennym wkroczyli funkcjonariusze MO w asyście esbeków. Niejednokrotnie używali siły fizycznej wobec represjonowanych i demolowali ich mieszkania.

W ciągu pierwszego tygodnia internowano w stanie wojennym około 5 tysięcy osób. Umieszczono je w więzieniach i ośrodkach zlokalizowanych m.in. w Głogowie, Kwidzynie, Lublinie, Piotrkowie Trybunalskim, Strzebielinku koło Wejherowa, Raciborzu, oraz Sieradzu.

Internowani w stanie wojennym: podział na lepszych i gorszych?

Represjonowani w stanie wojennym to nie tylko znane nazwiska „Solidarności”, ale też inni ludzie związani z opozycją. Niektórzy z nich przebywali w lepszych, pozostali w gorszych warunkach. Było to działanie celowe, mające stworzyć podział w organizacji i społeczeństwie. Różnice miały pokazać, że osobom wpływowym – nawet tym z opozycji – zawsze powodzi się lepiej.

W okresie internowania wybrani działacze trafiali więc np. do dość spokojnego ośrodka w Jaworznie (m.in. Tadeusz Mazowiecki, Bronisław Geremek, czy Bronisław Komorowski). Inni mieli mniej szczęścia i przebywali w znacznie gorszych warunkach, np. w Kwidzynie, gdzie w sierpniu 1982 roku doszło do krwawej pacyfikacji protestów głodowych i brutalnych pobić.

Ostatecznie ta forma represji stanu wojennego dotyczyła około 10 tysięcy opozycjonistów. Pierwsze zwolnienia odbyły się jeszcze w grudniu 1981 roku. W grupie tej znajdowały się przede wszystkim kobiety, ludzie chorzy lub w trudnej sytuacji osobistej.

Ostatnie osoby zostały zwolnione z internowania stanu wojennego dopiero 23 grudnia 1982 roku. Niestety na tym nie skończyły się ich cierpienia: niektórym przedstawiono zarzuty prokuratorskie i zmieniono ich status na „tymczasowo aresztowanych”.

Ty również możesz uzyskać odszkodowanie za stan wojenny!

Nasza kancelaria każdego dnia pomaga wielu osobom internowanym w uzyskaniu wysokich odszkodowań. Zgłaszają się do nas np. opozycjoniści z czasów PRL, którzy byli zatrudnieni w „Solidarności” i zajmowali się działalnością wydawniczą lub kolportażem ulotek, a następnie zostali poddani represjom stanu wojennego.

Warto bowiem wiedzieć, że takie sprawy mają ogromne szanse na wygraną. Nie dotyczy to wyłącznie znanych nazwisk. Jeśli jesteś działaczem opozycyjnym i doświadczyłeś represji w tym okresie, Ty również możesz uzyskać odszkodowanie internowanych.

Jak wysokie mogą być odszkodowania dla internowanych?

Nie ma żadnej odgórnej kwoty. Wysokość odszkodowania/zadośćuczynienia zależy m.in. od okresu internowania, doznanych krzywd i strat, a także innych represji komunistycznych, których doświadczyła dana osoba.

Co istotne, rozróżniamy dwa rodzaje rekompensaty:

• Odszkodowanie należne internowanemu – przysługuje za straty materialne, czyli np. utratę majątku lub dochodów w wyniku internowania w stanie wojennym.
• Zadośćuczynienie przysługujące internowanemu – przyznawane wtedy, gdy osoba internowana doznała szkód o charakterze psychicznym i fizycznym. Jest to forma odszkodowania za szkody w stanie wojennym takie jak np. utracony czas, rozłąka z rodziną, niegodziwe traktowanie.

Poza tym w przypadku śmierci osoby internowanej, roszczenie za represje stanu wojennego przechodzi na jej najbliższą rodzinę: małżonka, dzieci i rodziców.

Jeśli sytuacja internowania, stanu wojennego i represji komunistycznych dotyczy Ciebie lub bliskiej Ci osoby – zgłoś się do nas. Od lat pomagamy w uzyskaniu wysokich odszkodowań należnych internowanym. Napisz lub zadzwoń, aby skorzystać z bezpłatnej porady prawnej.